LGS Tercih Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Liselere Geçiş Sistemi (LGS) sonuçlarının açıklanmasıyla birlikte öğrenciler için kritik bir dönem olan tercih süreci başlar. 2025 yılında tercihler 14-24 Temmuz tarihleri arasında alınacak, sonuçlar 4 Ağustos 2025’te açıklanacaktır. Bu süreçte tercih işlemleri e-Okul sistemi üzerinden yapılmakta ve tercihlerin geçerli sayılabilmesi için okul müdürlükleri tarafından onaylanması gerekmektedir. Sisteme ilk girişte yerel yerleştirme ekranı açılır. Çünkü merkezi sınav puanı ile tercih yapmak isteyen öğrenciler, önce yerel tercihlerini tamamlamak zorundadır. Yerel tercih yapılmadan merkezi sınavla öğrenci alan okulların ekranı aktif hale gelmez.

Yerel yerleştirme, öğrencinin adres bilgileri, okul başarı puanı ve devamsızlık durumu gibi kriterlere göre yapılır. Bu yerleştirmede en fazla beş okul tercih edilebilir; ilk üç tercihin kayıt alanındaki okullardan yapılması zorunludur. Aynı türden en fazla üç okul tercih edilebilir. MEB tercih ekranında yer alan renkler tercih yapılacak okulların konumunu ifade eder: Yeşil renk kayıt alanındaki, mavi komşu alanlardaki, kırmızı ise diğer bölgelerdeki okulları temsil eder.

LGS sınavına katılan öğrenciler merkezi yerleştirme hakkından yararlanabilir. Bu yerleştirme türünde, puana göre öğrenci alan fen liseleri, sosyal bilimler liseleri, Anadolu ve bazı meslek liseleri yer alır. Öğrenciler bu kategoride en fazla on tercih yapabilir. Tercihler yapılırken öğrencilerin puandan çok yüzdelik dilimlere dikkat etmeleri gerekir. Geçmiş yılların yerleştirme verileri dikkate alınarak, öğrencinin kendi yüzdelik diliminin hem biraz üzerinde hem de biraz altında kalan okullara listede yer verilmesi, yerleşme ihtimalini artırır. Bu sürecin, psikolojik danışman ve rehber öğretmenler ya da alanında uzman kişilerden destek alınarak yürütülmesi, sağlıklı ve bilinçli tercihler yapılmasına katkı sağlar. Öğrencilerin, tercih etmeyi düşündükleri okulları önceden araştırmaları, web sitelerini incelemeleri ve fiziksel koşulları ile sosyal olanaklarını değerlendirmeleri önemlidir. Öğrenciler ayrıca yatılı yani pansiyonlu okullar arasından da tercih yapabilir. Bu okullar için beş tercih hakkı vardır. Böylece toplamda yerel, merkezi ve pansiyonlu olmak üzere yirmi okul tercihi yapılabilir. Ancak sınava katılmayan öğrenciler sadece yerel yerleştirme ve pansiyonlu okullar için tercih hakkına sahip olur.

Tercih sırası da yerleşme ihtimalini etkileyen önemli bir unsurdur. Öğrencinin en çok istediği okulun en üste yazılması gerekir. Tercih edilen okulun puanının çok üzerinde olması, öğrencinin liste dışı kalmasına sebep olabileceği gibi, yalnızca düşük puanlı okullara yönelmek de potansiyelin altında bir yerleşmeyle sonuçlanabilir. Bu nedenle hem istek hem de gerçekçi beklentiler arasında bir denge kurulmalıdır.

Lise tercihi yapılırken okul türlerinin sunduğu eğitim yapısı ve süresi de dikkate alınmalıdır. Anadolu liseleri genellikle 4 yıl sürer ancak bazıları hazırlık sınıfıyla birlikte 5 yıla çıkabilir. Fen liseleri çoğunlukla 4 yıllık bir eğitim sunar; nadiren hazırlık sınıfı bulunur. Sosyal bilimler liseleri de genellikle 4 yıldır ve bazı okullarda yabancı dil ağırlıklı hazırlık sınıfı olabilir. Meslek liseleri ise 4 yıl sürer ve teknik alanlara yönelik uygulamalı eğitim verir. Hangi okul türünün seçileceği, öğrencinin hem ilgi alanına hem de uzun vadeli hedeflerine göre belirlenmelidir.

Ayrıca okulun sunduğu fiziksel imkanlar, sosyal faaliyetler ve ulaşım durumu da dikkate alınmalıdır. Uzun ulaşım süresi öğrencinin günlük yaşamını zorlaştırabilir ve akademik başarısını negatif yönde etkileyebilir. Aynı şekilde, okulun sosyal ortamı, kulüpleri ve rehberlik hizmetleri öğrencinin gelişimini destekleyecek nitelikte olmalıdır. Sonuç olarak, LGS tercih süreci; öğrencinin sadece liseye geçişini değil, aynı zamanda gelecekteki eğitim ve kariyer yolculuğunu da doğrudan etkileyen önemli bir aşamadır. Bu süreçte öğrencinin akademik durumu, hedefleri, yaşadığı yer, okulun fiziksel ve sosyal koşulları dikkatle değerlendirilmelidir. Psikolojik danışman ve rehber öğretmenlerden ya da uzmanlardan alınacak profesyonel destek, bu süreci daha sağlıklı ve bilinçli yürütmeyi sağlayacaktır. Tercihlerin doğru planlanması, öğrencinin hem akademik başarısını hem de eğitim motivasyonunu olumlu yönde etkileyecektir.